جام ملت های اسیا
تورنمنت فوتبالی در قاره اسیا است که توسط تیم های ملی بزرگسالان مردان اعضای کنفدراسیون فوتبال اسیا (ای اف سی) برگزار میشود.این جام پس از کوپا امریکا قدیمی ترین مسابقات قهرمانی قاره ای فوتبال در جهان محسوب می شود.قهرمان این تورنمنت به عنوان قهرمان قاره اسیا در رشته فوتبال شناخته میشود.تورنمنت هر چهارسال یکبار برگزار میشود.
این جام از سال 1956 به میزبانی هنگ کنگ اغاز شد و تا سال 2004 هر چهار سال یک بار برگزار میشد. اما به دلیل هم زمانی این جام با جام ملت های اروپا و المپیک کنفدراسیون فوتبال اسیا تصمیم گرفت تا دوره برگزاری بازی ها را از سال های زوج به سال های فرد تغییر دهد به همین دلیل بعد از جام ملت های اسیا 2004 دوره بعدی این جام در سال 2007 برگزار شد و از ان پس فاصله چهار ساله در برگزاری رعایت میشود. در 3 دوره ابتدایی شمار تیم های شرکت کننده در این جام کم بود و تنها 4 تیم در مرحله پایانی حضور پیدا کردند. دوره چهارم این مسابقه ها در سال 1968 به میزبانی ایران و با شرکت پنج تیم در مرحله پایانی و به صورت دوره ای برگزار گردید. دوره بعدی مسابقات در سال 1972 در تایلند برگزار شد و تا قبل از این سال مسابقات به صورت امتیازی برگزار میشد و از این سال مرحله حذفی به این مسابقات اضافه شد.
دور بعدی مسابقات سال 1976 در ایران با حضور شش تیم در مرحله پایانی برگزار شد که در این دو دوره تیم ها به دو گروه 3 تیمی تقسیم شدند و سپس دو تیم برتر گروه ها به مرحله نیمه پایانی راه یافتند.
دوره های 1980 در کویت – 1984 در سنگاپور و 1988 در قطر این مسابقه ها با حضور ده تیم و در دو گروه پنج تیمی در مرحله پایانی برگزار شد.اما در سال 1992 تنها هشت تیم در دور پایانی حاضر بودند. با افزایش تعداد تیم ها دوره های 1996 در کشور امارات و 2000 در لبنان. بازی ها با شرکت 12 تیم و در سه گروه چهار تیمی برگزار شدو در این دوره ها برای نخستین بار مرحله یک چهارم پایانی پس از دور مقدماتی به مسابقه ها اضافه شد. دوره بعدی در سال 2004 در چین- سال 2007 به صورت مشترک به میزبانی چهار کشور اندونزی- تایلند- مالزی و ویتنام برگزار شد. سال 2011 در قطر و سال 2015 در استرالیا با شرکت 16 تیم در چهار گروه چهار تیمی برگزار شد.در جام هفدهم در سال 2019 مسابقه ها در کشور امارات و با شرکت 24 تیم برگزار شد که تیم ها در شش گروه چهار تیمی قرار گرفتند.
همچنین در این دوره مرحله یک هشتم نهایی برای نخستین بار و پس از دور مقدماتی به مسابقات اضافه شد و نیز بازی رده بندی برای اولین بار از این مسابقات حذف شد. دوره هجدهم این رقابت ها یعنی جام ملت های اسیا 2023 به میزبانی قطر برگزار شده است.
تیم ملی ایران
از دوره سوم رقابت ها در سال 1968 در این جام شرکت داشته و تا دوره هجدهم در سال 2023 در تمام پانزده دوره ای که مسابقات برگزار شده حضور داشته است. کره جنوبی هم 14 مرتبه در این مسابقات شرکت کرده تا این دو کشور رکورددار حضور در جام ملت های اسیا لقب بگیرند.تا دوره هجدهم در سال 2023 ژاپن با چهار قهرمانی پر افتخار ترین تیم این مسابقات است. پس از ژاپن تیم های عربستان و ایران هر کدام سه بار به قهرمانی این مسابقات رسیدند. پس از ان ها کره جنوبی و قطر دو بار و تیم های اسرائیل – کویت – عراق و استرالیا نیز هر کدام یک بار قهرمان جام ملت های اسیا شده اند.
